REBELS WITH A CAUSE

PROVO

 

De Provogroep was een tegencultuur die opkwam in het midden van de jaren 60. Ze wouden graag geweldloos de autoriteiten uitdagen tot acties die veel weerstand zou oproepen of waarmee zij hun eigen regels zouden overtreden. Deze tegencultuur kwam na de nozems en daarna kwamen de hippies. Deze tegencultuur kwam niet zomaar op; hij was opgericht. De Provogroep is opgericht op 25 mei 1965 door Robert Jasper Grootveld, Roel van Duijn en Rob Stolk. De groep is uiteengegaan op 13 mei 1967.

 

De hoofdoprichter lijkt Robert Jasper Grootveld te zijn, omdat hij in juni 1964 begon met campagnes tegen roken. De groepjes die daaruit ontstaan zijn waren vooral pacifisten. De naam komt van het woord “provoceren”, wat uitdagen betekent. Dit komt ook weer terug uit wat ze wilden: zonder geweld de overheid uitdagen tot geweld, of zodanig uitdagen dat de overheid hun eigen regels zou overtreden. Een voorbeeld: de burgemeester had net teksten zoals "Vrijheid van Meningsuiting", "Democratie" en "Recht op Demonstratie" verboden. Demonstranten gingen met een wit laken, dus zonder tekst de straat op. Deze demonstranten werden gearresteerd, wat aantoonde dat het recht op demonstratie niet werd gerespecteerd. Zo overtrad de overheid hun eigen regels.

 

De provo's waren vooral bezig met nieuwe vraagstukken aan de orde te stellen, bijvoorbeeld vrije liefde, ecologie en milieu, emancipatie, vernieuwing van de kunst, afbraak van autoriteit en democratisering.

 

Er werd gezegd dat de Provo’s uit vier groepen bestonden:

1) de happeners. deze organiseerden happenings om de politie uit de dagen. Meestal deden ze dit door middel van rare humor. De provo’s vonden dat de politie een grote rol had in zo’n happening succesvol maken; ze werden “essentiële niet-creatieve elementen voor een succesvolle happening” en “co-happeners” genoemd.

2) De beatniks en de hipsters. Deze twee groepen leken best wel op elkaar, want zij gingen meestal niet de straat op om mensen uit te dagen, maar deden dit meer via media zoals films, boeken, tekeningen en muziek.

3) De denkers. Deze groep publiceerden hun ideeën in tijdschriften en pamfletten, bijvoorbeeld in het tijdschrift PROVO.

4) De activisten. Zij ondernamen meteen actie om de mening van mensen te beïnvloeden.

 

Maar de provo's moesten wel bekendheid krijgen. Hoe hebben ze zichzelf bekend gemaakt? Hun bekendheid

kregen ze vooral met hun acties. Bijvoorbeeld, hun acties rond het huwelijk van prinses Beatrix met Claus von

Amsberg. Claus was in die tijd heel onpopulair, omdat hij lid was van de Hitlerjugend in de Tweede Wereldoorlog.

Het huwelijk was aangekondigd in juni, en in juli gooiden provo's anti-monarchie pamfletten vanaf een brug in de royale boot. Ook maakten ze een neppe speech waarin Koningin Juliana zei dat ze een anarchist werd. Daarnaast verspreidden ze veel geruchten, bijvoorbeeld dat ze planden om LSD in het water te doen. Het huwelijk zelf werd door de provo's dan ook een ramp; er waren rookbommen en de politie wist de provo's niet te vinden. Door deze grote actie kregen de provo's veel bekendheid.

 

Wat was hun manier van denken precies? Om hun manier van denken duidelijk te maken, hebben we gebruik

gemaakt van het tijdschrift PROVO. In de eerste uitgave (12 juli 1965) wordt het tijdschrift ingeleid. Aangezien

het door een redacteur van het PROVO tijdschrift itself is geschreven, Roel van Duijn, denken we dat die inleiding heel duidelijk weergeeft hoe de provo’s dachten. We zullen stukjes quoten die volgens ons duidelijk het provodenken weergeven. Klik hier om het volledige artikel te lezen.

 

“PROVO = PROVO, omdat het provo-gedrag in deze maatschappij voor ons nog het enig aanvaardbare is. De maatschappelijke ladder beklimmen en een 'positie' bekleden betekent meewerken aan de a.s. nucleaire

ondergang, kapitalisme en militarisme. Kollaboratie met de Autoriteiten en hun listig zoethoudertj: de kortzichtige tv. Noem ons anti-professionalisten!” Hier leggen ze uit waarom het tijdschrift Provo heet, en er wordt meteen duidelijk hoe ze over de autoriteiten denken; als je een positie op de maatschappelijke ladder bekleedt zal je meewerken aan de ondergang van de wereld.

 

“Wij kunnen ons geen 'job' (zoals populaire carrièrejagers dat noemen) voorstellen, die niet tot doel heeft de

noodtoestanden waarin wij leven te prolongeren. De arbeider produceert de minderwaardige lustobjekten waar de kapitalist desondanks zijn meerwaarde uitslaat, de ambtenaar administreert de slachtoffers der burokratie, de uitvindingen van technici en geleerden worden ogenblikkelijk misbruikt voor militaire doeleinden. De a-sociale provo is het enige lichtpunt.” Nog een verduidelijking van hun gedachten over autoriteiten.

 

“Wij willen een betekenisontwikkeling bevorderen van: provo = provocerend nozempje tot: provo = staatsgevaarlijk anarchist.” Blijkbaar weten de provo’s dat de eerste definitie van provo zo bekend staat bij het publiek, maar door middel van hun acties willen ze dat de tweede definitie de echte definitie wordt. Ze willen serieus worden genomen en dat ze daadwerkelijk iets aan de staat kunnen doen.

 

“Het bijzondere van ons is dat we ook genoeg hebben van elke monarchie, van elke republiek, van welke staatsvorm dan ook, van elke regering en elke autoriteit. Wie had dat gedacht: we zijn anarchisten.” Nog een verduidelijking van hun gedachten over autoriteit.

 

“Daarom geloven wij ook niet in de volledige geweldloosheid als strijdmiddel. Alleen door het Goede naar het Goede streven, doen alsof het Kwaad niet in alles en overal bestaat, is ons te rechtlijnig en kortzichtig gedacht.” Blijkbaar denken de provo’s zeer negatief over de aard van de mens. Volgens hen zit het kwaad overal en in iedereen. En om dit te bestrijden, achten ze geweld als noodzakelijk.

 

“In een anarchie is de mens tenminste maatschappelijk vrij, hij heeft er de optimale voorwaarden tot menselijke vrijheid en kreativiteit. Wij geloven in de anarchie en wij houden hem u voor als ons alternatief, dat inspireert tot ons laatste en eerste doel: verzet.” Provo’s geloven dat er in een anarchie mensen vrij zijn, en ze dus de regering neer moeten halen om deze vrijheid te behalen. Hier wordt kort samengevat waarin ze geloven: de anarchie. Hun doel: verzet.

 

Hun plannen realiseerden ze dus onder andere door verzet, maar ook met De Witte Plannen. Om meer over De Witte Plannen te lezen, klik hier.

 

Hoeveel zijn van hun ideeën terecht gekomen? Eerst wekten de provo’s veel weerstand op en hadden ze bijna de hele maatschappij tegen hun. Er werd openlijk in tijdschriften gezegd dat de provo’s zware straffen moesten krijgen. Maar omdat ze wel goede punten hadden en ze zwakke plekken van de overheid blootlegden, kregen ze toch meer sympathie.

In juni 1966 behaalden de provo’s een zetel in de Amsterdamse gemeenteraad. Binnen de provo’s komt een felle discussie over de grenzen van het geweld dat de provo’s mogen gebruiken, nadat een paar provo’s een poot van een leeuw van het Van Heutz-monument hadden opgeblazen.

 

Op 13 mei 1967 heft de beweging zichzelf op. Het doel van de provo’s is bereikt, want de autoriteiten waren op hun kop gezet en veel mensen gingen nadenken over bijvoorbeeld de zwakke plekken van de overheid. Nu hebben een paar ex-provo leden een plek in de politieke partij GroenLinks.